Người Turkmen thuộc tộc Thổ Nhĩ Kỳ lập nhà Ghaznavi ở Afghanistan năm 977. Nhà này bành trướng nhanh vào lãnh thổ Iran và đến năm 1027 thì họ kiểm soát được gần trọn lãnh thổ này [53]. Vì có thuyết cho rằng tổ của nhà Ghaznavi là con cháu của vị hoàng đế nhà Sassanid cuối cùng[54] nên nhiều người coi nhà Ghaznavi là một triều đại Ba Tư chính thống.

Con trai của vị vua khai quốc nhà Ghaznavi là Sultan Mahmud lên nối ngôi vào năm 997. Là một vị vua kiệt xuất và đầy tham vọng, ông mở rộng bơ cõi. Từ năm 1000 cho đến năm 1025, Sultan Mahmud tiến hành chinh phạt Ấn Độ đến 17 lần, dù ông không có ý định thiết lập một Đế quốc Hồi giáo nào tại đây. Ấn Độ bị cướp bóc ác liệt.[55] Với nhà Ghaznavi cuộc phục hưng văn hóa Ba Tư đạt đến mức huy hoàng rực rỡ với các nhà bác học, nhà thơ, nhà văn tại triều đình sultan Mahmud. Kinh đô Ghazni trở nên phồn vinh, chẳng thua gì kinh thành Bagdad của các Khalip khi đó.[56]

Năm 1025 các bộ lạc Oghuz thuộc tộc Thổ Nhĩ Kỳ qua sông Amu Darya vào định cư trong đế quốc Ghaznavi.[57] Người Oghuz có hai nhóm, nhóm lớn lập đế quốc Seljuk, hùng cứ Iran, Iraq, Syria, Thổ Nhĩ Kỳ, v.v…; nhóm nhỏ là người Azerbaijan nay chiếm 24% dân số Iran. Phần lớn đất Iran ngày nay chuyển từ tay nhà Ghaznavi sang nhà (Đại) Seljuk sau trận Dandanaqan năm 1040. Nhà Đại Seljuk đóng đô ở Isfahan, và học tiếng Ba Tư, sống theo văn hóa Ba Tư.[58]

Năm 1148 vùng đất Khwarezm phía đông biển Caspi tách rời khỏi đế quốc Seljuk và sau đó hưng khởi thành đế quốc Khwarezm. Đế quốc này cũng thuộc tộc Thổ Nhĩ Kỳ. Họ chiếm phần lớn đất Iran ngày nay kể từ năm 1194. Năm 1205, vị vua hùng mạnh của triều đại này, Ala ad-Din Muhammad xưng là Shah (vua, theo tiếng Ba Tư).

Vì ảnh hưởng lớn của văn minh Ba Tư, nên nhiều người gọi thời đại này là thời Ba Tư - Thổ Nhĩ Kỳ. Các triều đại lớn là:

• Nhà Ghaznavi (977 - 1187) (Sau 1040 họ tồn tại chủ yếu ở Afghanistan và Pakistan).
• Nhà Đại Seljuk (1037 - 1192)
• Nhà Khwarezm-Shah (1077 - 1231) (Từ 1077 đến 1148 họ là chư hầu của nhà Đại Seljuk).
• Nhà Ghur (1148 - 1215) phần lớn ở Afghanistan, Pakistan. Họ có một phần đất ở đông bộ Iran ngày nay.

Các triều đại nhỏ có:

• Nhà Ismail (1090 - 1255) ở trung bộ Ba Tư.
• Nhà Shah (1100 - 1550) ở Shirwan.
• Nhà Atabeg của Azerbaijan[59] (1136 - 1225).

Cũng nên kể đến một triều đại không nhỏ, nhưng nằm bên ngoài cương thổ Iran ngày nay, là:

• Nhà Ayyub (1171 - 1341) của người Kurd thuộc tộc Iran, tại Ai Cập, Libya, tây bộ bán đảo Ả Rập và Syria.